Persönliche Reaktionen
Persönliche ReaktionenNach der Weltpremiere in Amsterdam und der Aufführung in Tilburg (NL) am 3. und 4. Mai 2012
zaterdag 5 mei 2012
Slaapkoppen!
Ik heb de Limburgse kranten van de afgelopen dagen er nog eens op nageslagen. Had ik het gemist, over het hoofd gezien? Maar nee. Noch op donderdag, noch op vrijdag, noch vandaag ook maar een letter over de wereldpremière van Roger ‘Moreno’ Rathgebs Requiem voor Auschwitz op 3 mei jongstleden in de Nieuwe Kerk van Amsterdam. Uitgevoerd door het volledig uit Sinti- en Romamuzikanten bestaande Filharmonisch Orkest uit Frankfurt en op 4 mei volledig uitgezonden op Nederland 2.Roger Rathgeb woont al sinds 1980 in Limburg, in Vaals om precies te zijn. Ik herinner dat hij met zijn groep speelde in het provinciehuis in Maastricht. Ook voor de Koninklijke familie trad hij in 1985 in het paleis op de Dam al op. In het circustheater was hij te horen evenals op het North Sea Jazz Festival. Met Piroschka Triska is hij ook nu nog met enige regelmaat in Vaals te horen. Geen onbekende, zou je mogen veronderstellen, voor de kunstredactie van Dagblad De Limburger/ Limburgs Dagblad. Hoe kan het dan, dat ze dit hoogtepunt, dit monument in de muziek opgericht door iemand die al dertig jaar in Limburg woon, volledig missen?
Of ze hebben zitten slapen, of ze negeren het bewust. Laten we eerlijk zijn. Rieu hoeft maar een scheet te laten of hij staat op de voorpagina. En dat heeft hij dubbel en dwars verdiend. Maar er zijn er meer die dat verdienen, die het verdienen om gewaardeerd te worden om wat ze presteren. Het zal wel zo zijn dat Rathgeb zijn PR niet zo goed kan verzorgen als Rieu. Ik kan het niet helpen, maar ik heb er een gek gevoel bij. Misschien en hopelijk worden ze volgende week alsnog wakker bij de Limburgse kranten en bij L1 en TVLimburg.
John van Dijk
Aan de (cultuur)redactie van De Limburger
Beste,
Vannacht naar het Requiem voor Auschwitz (via NOS) gekeken. Heel indrukwekkend en aangrijpend! Dit requiem is afgelopen donderdag uitgevoerd in Amsterdam. Vanochtend denk ik: wat schrijft De Limburger erover? Tot mijn grote teleurstelling: niets! Terwijl het toch om een muziekstuk gaat dat gecomponeerd is door nota bene een Vaalsenaar!
Eerst schrijft maandblad Zuiderlucht in haar jongste meinummer er niets over (zelfs niet in agenda), en nu De Limburger geen recensie. Vreemd. Nu heeft De Limburger er wel tevoren uitgebreid aandacht aan gegeven, maar juist dan verwacht je zeker een recensie van het muziekstuk zelf.
Met vriendelijke groet,
Elise Oosterbaan
Maastricht
De vergeten holocaust. Vergeten omdat ze er zelf niet over spraken. In hun dromen verschenen beelden, die maar niet wilden verdwijnen. In hun slaap slaakten ze kreten. 500.000 Sinti en Roma lieten het leven. Zoni Weiss vertelt het vergeten verhaal. Ook in mijn dorp is Weiss een bekende naam. En velen van ons kennen ook Roger Moreno Rathgeb. Van het zigeunerorkest . Hij heeft het Requiem für Auschwitz gecomponeerd, dat gisteravond zijn wereldpremière beleefde en vanavond om 5 voor 11 op Nederland 2 te beluisteren is. Indrukwekkend om hem en Zoni Weiss op hun wandeling door Auschwitz te volgen en later te zien hoe hij versteld staat van zijn eigen prestatie. ‘Hoe heb ik het bij elkaar gekregen?’, vraagt hij zich af. Een muzikant in hart en nieren, die noten leerde lezen toen hij 35 jaar was, schrijft zijn Magnum Opus, daarmee de vergeten Holocaust aan de vergetelheid ontrukkend. Hun doden zijn ook ‘onze’ doden. Niet meer vergeten.
John van Dijk
Requiem für Auschwitz - to all victims of Auschwitz and the holocaust from Roger Moreno-Rathgeb
es ist helllichter Tag, mein Tagwerk nahezu getan
nur kurz PC-Nachrichten sehen
und dann das:
ein Link in meinem Postfach, wie ferngesteuert klicke ich ihn an. Tränen schießen in meine Augen
Riccardo M. Sahiti betritt das Dirigentenpult
der erste Gongschlag
leichtes Trommeln
der zweite Gongschlag
leichtes Trommeln
der dritte Gongschlag
leichtes Trommeln
der vierte Gongschlag
helle, kleine weitere Gongschläge, hört zu
die Orgel setzt ein
Geigen wie Flügelschlag, Klage betritt den Raum.
PRAELUDIUM
wer klopft an?
noch einmal
und noch einmal
und noch einmal
Antwort vom Innersten
zart, alle, drängend, fragend, den Ton dem Cello abtretend
und sich vereinend
ein Triangel
ein Klopfen
ein Triangel
ein Klopfen
ein Klopfen
vielstimmige Antwort wir sind es, wir, wir
ja, sagt die Orgel und das Klopfen hört nicht auf, sie steigen auf, die Töne
werden eingefangen von der Orgel, in einer musikalischen Zeile
Stille
Freundlichkeit entfaltet sich, lädt ein, beizuwohnen der Trauer, die noch nicht benannt werden kann, sprachlos, doch
Requiem eternam
die männliche Stimme, geliehen von einem Tenor
und die weibliche Stimme, geliehen von einer Altistin
und die Stimmen vieler, das Leid im Gesang ausdrückend
wechselwirkend mit den Instrumenten
das Gedenken weitet sich aus, strömt hinein und hinaus in den Raum, in die Räume, ins Land, übers Land, übers Meer, über die Meere, zum Horizont, himmelwärts zu den Sternen, die wissen, was geschah, was angetan denen, die anders waren und deshalb nicht sein durften.
Requiem, Requiem, Requiem
eine menschliche weibliche Stimme, liest aus dem Tagebuch von Helene Berr, geschrieben 1944
DIES IRAE
Dies irae, dies illa, vereint greift Stimme in Stimme, tönt Instrument und Instrument und auf steigt Anklage, übergehend anstimmend versöhnliche Töne
pace deus
Klarinetten und Trompeten stützen das wiederholte dies irae, dies illa
pace deus
dona eis requiem
amen
eine menschliche männliche Stimme, liest aus dem Tagebuch von Petr Ginz (ein Junge), 1942
Klage und Wehmut hebt an und doch auch Hoffnung auf Helligkeit
DOMINE JESU
dunkel hüllt ‚Domine Jesu Christe‘ aus
hell stimmt ‚Rex Gloriae‘ ein
Anrufung aller ~ wo bist Du, Schöpfer?
[!wo warst Du, Schöpfer]
eine männliche Stimme, liest vor den Brief von Claartje van Aals, geschrieben 1943
Sanctus, sanctus, sanctus
Geigen und Gesang strömen warm, fast möchte man einen Tanz hören, den die Klarinette spielt,
sanctus, sanctus dominus
hosanna in excelsis
hosanna
hosanna
in excelsis
benedictus
qui venit in nomine domini
im Namen des Herrn? geschehen?
im Namen der Tyrannen! der Mörder! geschehen!
hosanna in excelsis
eine männliche Stimme, liest aus dem Tagebuch von Janusc Korczak, geschrieben 1942
AGNUS DEI
Lamm Gottes
wie Lämmer zur Schlachtbahn
Sinti, Roma
Flöten klingen schwebend, hätten wir Euch emporgehoben von diesem grausamen Ort, wir bitten: verzeiht uns, wir waren mutlos, ängstlich, kleingläubig, feige
wir, die Ihr nicht gerettet habt, schicken Euch jenseitig unsere einzigartige Musik durch Eure Geigen, die schluchzen, die Eure Herzen suchen
Requiem
dona eis requiem
ein Ton verklingt Kontrabass
eine männliche Stimme liest den Abschiedbrief von Klaartje de Zwarte-Walvisch, geschrieben 1943
LUX AETERNA
gedimmt, das Lichtlein, gebrochen, hoffend auf Helligkeit
eine weibliche Stimme erzählt die Lebensgeschichte (Levensverhaal) von Levie de Lange
LIBERA ME
befreie uns, die wir mit-tragen die Schuld
wir Ausgelöschten, wir sind befreit, befreit von Qual, Schmerz, Leid, Elend, Sehnsucht, Hoffnung. Frei von irdischem Leben.
wir sind nicht mehr bedürftig, wir schweben im Nichts mit Unseresgleichen.
dies irae, dies illa
die Glocke schlägt
requiem
und wir Irdischen flehen LIBERA ME
Amen
die Glocke schlägt
die Glocke schlägt
schlägt
die Geigen verstummen
Geachte heer Moreno,
Hoi Roger
ik heb net de docu gezien op tv en
flarden gehoord van je muziek.
Wees trots om wie en wat je bent,
ook jij en je historie en achter-
grond zijn door velen geliefd!!
Je bent een mooi mens en voorzien
van prachtige talenten. Laat de rest
maar lullen. Het ga je goed.
Hartelijke groet Peter Wezenbeek.
Geachte heer Moreno,
Ik heb gisteravond met grote belangstelling de documentaire in en over Auschwitz gezien en heb aandachtig naar de verhalen geluisterd. Het was indrukwekkend en ook tegelijkertijd zo triest!Ik wist (o.a. uit boeken) dat de zigeunerbevolking in WOII heel zwaar te lijden heeft gehad maar het is toch goed weer eens op de feiten te worden gedrukt.
Verder heb ik ook de Requiem beluisterd en gezien.
Het was adembenemend en indrukwekkend!
Ik wilde dit toch even kwijt!
Met vriendelijke groeten,
Jaap (Zeeland)
aan de uitvalsweg naar den Haag.
vliegverkeer boven mijn woonplaats.
kunnen voelen wat ik wilde voelen.
een 3 mei traditie is geboren.
Dear Roger,
I saw the video, thank you so much for the link…uf, I have tears in my eyes…great success, beautiful work,
congratulations from bottom of my heart!
Veronika
Lieber Roger
Es ist grossartig, wunderbar traurig...Du darfst stolz sein auf Dein Werk.
Beste Roger,
Ben je een beetje bijgekomen van de afgelopen week? Niet te geloven, wat je teweeg hebt gebracht.
Een uitverkochte zaal met 600 ontroerde mensen, 185000 kijkers op de avond van 4 mei en ongetwijfeld
weer groot succes in Tilburg.
“Dat ik dat allemaal bij elkaar gecomponeerd heb”, zei je zelf. Het is een prestatie van wereldformaat.
Een requiem dat écht ergens over gaat.
Ik kon je na het concert niet meer bereiken en we moesten naar Hilversum met de banden om ze voor de montage te laden.
Daarom kon ik je niet meer feliciteren met je succes. We spreken elkaar vast nog, maar ik wil je graag laten weten
dat we je heel dankbaar zijn voor de fijne samenwerking. Het was een feest om de laatste fase van het proces te mogen volgen,
het was geweldig om met jou en Zoni in Auschwitz te zijn. Dat geldt voor het hele team.
We vinden het heel fijn dat we jou en je familie hebben ontmoet en dat je ondanks de drukte met ons mee wilde gaan.
Natuurlijk zijn we heel benieuwd wat je van de film vond. Daar spreken we elkaar vast nog over.
Via de NOS krijg je een DVD van de Dodenherdenking en van het Requiem toegestuurd.
Ik hoop, dat je tijd hebt om even na te genieten van je succes.
Heel veel lieve groeten thuis.
Graag tot spoedig.
Liefs,
Esmeralda
Geachte redactie,
4 mei jl zond U een indrukwekkende uitvoering uit van het Requiem voor Auschwitz geschreven door de Sinti componist Roger Moreno Rathgeb met het orkest : Philharmonischer Verein der Sinti und Roma aus Frankfurt.
Nog nooit is mijn joodse ziel door zo'n mooie muziek geraakt'
Graag zou ik van U willen weten of dit in de muziekhandel event. te bestellen is of dat ik dat door middel van U als DVD kan verkrijgen. tegen betaling natuurlijk.
U zou me ontzettend gelukkig maken.
U heeft mij al eens geholpen door ( destijds gaf het alleen nog maar Video's) een film te sturen waarin mijn overleden man voorkwam, die in de jury zat om de beste wijn van dat betreffende jaar te honoreren. Deze manifestatie vond plaats in het van Gogh museum te Amsterdam.
Hopende op een positief bericht bedank ik U bij voorbaat met vriendelijke groeten
Mevr. A.E.S. Schreurs-Gazan
Wie weet is het leuk om even te lezen hoe TV kijkend Nederland de 4e mei doorbracht.
Esmeralda vd NOS belde net voor Jef en vertelde me het volgende:
Normaal is 80.000 bij een concert. Nu 185.000
De documentaire is door 850.000 mensen bekeken
En ‘snachts nog eens door 200.000
Dat vinden zij zelf bijna niet te geloven……
Moffel maar een briefje onder de drempel van de vergadering,
Hartelijke groet,
Aonja
Je zou kunnen zeggen; hij heeft door de werking van de geest van alle doden uit zijn wereldwijde zigeunerfamilie zo veel inspiratie gekregen van de Heilige Geest dat hij een meesterwerk heeft geschapen.
Ik viel bijna van verbazing van mijn stoel bij het horen van dit werk afgelopen Vrijdagavond 4 mei !
Grandioos is deze compositie, die in de stijl van soms de barok maar ook soms de romantiek zijn voltooiing heeft gekregen.
Opmerkelijk is het steeds terugkerende motiefje in de muziek zowel instrumentaal als vocaal !
Daarnaast heeft Rathgeb ook grote aandacht gegeven aan het orgel als begeleiding van de zang !
Terecht bij een dergelijke requiemmis . We hebben er werkelijk een nieuw compositie talent bij in deze wereld.
is er nu een 3e grootheid in muziek van heden opgestaan.
En dan te horen dat deze man pas op zijn 35e jaar noten leerde lezen en muziek studeerde. We wisten al langer
dat er in de zigeunerwereld grote muzikale krachten leven, maar om van de traditionele Requiemmis met bekende
Latijnse gezangen en teksten zoiets te componeren, dat dwingt groot respect af.
die helaas het leven lieten in de oorlog.
ingelegd met deze uitvoering.
hebben afgelopen Vrijdag 4 Mei , t.g.v. de dodenherdenking, werkelijk iets groots gemist !
Chapeau voor de componist maar ook voor de uitvoerenden want alles klonk magistraal !
Meneer Moreno,
op de avond van de dodenherdenking heb ik de registratie van uw requiem op tv gezien.
Het heeft grote indruk op me gemaakt, en heb het inmiddels vele malen beluisterd, en aan anderen laten horen.
Ik kan het niet laten u te laten weten dat ik vind dat het stuk meer dan recht doet aan het zware thema
waar het voor geschreven is. Indrukwekkend.
Dank u,
Frank
Dear Roger :
certainly change your life as a composer from this time.
Now after the success you have to keep working hard to get new goals.
You know that if I can help you with something you can count on me no problems.
From here a big hug and best wishes for you.
Congratulations.
Paco Suarez
Beste meneer Rathgeb,
Ik wilde u langs deze weg feliciteren met uw geweldige werk! Zeer treffend, ontroerend en boven zichzelf uitstijgend.
Werd er enorm door geraakt, niet in de laatste plaats omdat ik veel in Auschwitz ben geweest en er veel over heb geschreven. Een van de artikelen ging over “Ma bister 500.000”; over de vernietiging van Roma en Sinti.
Wat ik u zou willen vragen is of uw cd ook te verkrijgen is en waar. Wil daar graag in mijn krant Friesch Dagblad
over schrijven. Bij voorbaat dank voor uw informatie.
Met vriendelijke groet,
Wiggele Wouda
Lieve Roger
Lang geleden elkaar gesproken en gezien te hebben,
maar toch ook niet,want heel erg veranderd zullen wij niet zijn.
Maar ik wil je zeggen dat ik met ontroering geluisterd heb naar je prachtige requiem en de aansluitende documentaire
Ik ben heel blij dat je op deze wijze je verhaal hebt verteld,
en ook je muzische talenten een podium of liever de hemel hebt gegeven.
lieve groet
Annechien Koerselman
Hallo Moreno,
Ik kon er helaas niet bij zijn maar heb het toch nog op TV kunnen zien ( opgenomen)
Ik wilde je laten weten dat ik het zeer mooi gecomponeerd vindt en heel mooi uitgewerkt!
Met groot orkest en koor etc.. mijn complimenten, een waardige herdenking voor onze Sinti & Roma mensen.
Groet,
Heina/Roma Weiss-Mirando
Hoi Jan & Roger,
Hoop op een andere toekomst. Blijdschap dat een Sinto, die we zo van nabij kennen een prachtig requiem heeft
gecomponeerd voor alle slachtoffers van het Nazi-regime. Wat komt er veel los!
Beide zéér indrukwekkend. Wat geweldig, dat jij dit oeuvre gecomponeerd hebt en op deze manier een bijdrage hebt geleverd van de Roma-en Sinti gemeenschap aan de herdenkingscultuur in de Nederlandse samenleving. Heel begrijpelijk dat het je 10 jaar gekost heeft, deze Requiem te voltooien.
Het is zéér aangrijpend.
Café de Pieter in Maastricht. In die tijd zaten we in het bestuur van die Jazz-club en hebben toen
de Gipsy-Swing, Fapy Lafertin en diverse andere bands laten optreden.
Wij hebben daarna 5 jaar in Zwitserland gewoond en zodoende elkaar uit het oog verloren.
Inmiddels wonen we weer in Maastricht en hopen je binnenkort ergens te zien met de Gipsy Swing of andere formaties.
vele anderen gegeven hebt.
Hoi Roger,
Prachtig Prachtig Prachtig Roger… alle respect voor jou man !!!!
Dit zou toch ook hier in Maastricht moeten zijn … in een van de vele kerken..o.a. onze lieve vrouwen kerk..?
Is dit niet mogelijk met het JekerJazz Festival om dit mooie concert hier te doen. de kapelaan van de kerk heeft al eens meegedaan met JekerJazz.
Greetzz, Kind regards, Giel
première van Requiem voor Auschwitz!
twaalven, nog vol van het concert in Tilburg, naar de documentaire op
Nederland twee konden kijken.
compositie maar ook en vooral met de impact ervan! We denken dat dit
meer voor de Roma en Sinti betekend heeft dan stapels rapporten, aanbevelingen en studies.
in de kerk, kon je veel beter en meer zien dan als luisteraar in de zaal.
Zo zie je dan toch weer de kracht van de moderne media. Maar ook de
reportage eerder op de avond was beresterk. Zoni Weiss en jij vormden een goed koppel. Hij praat gemakkelijker over heel ongemakkelijke dingen dan jij, maar jouw oprechte bescheidenheid komt minstens zo hard aan.
Hoogstwaarschijnlijk niet. Jouw compositie heeft krachten losgemaakt die veel verder reiken dan een aantal mooie concerten.
Je hebt voorelkaar gekregen dat mensen eindelijk met eerbied en
serieuze belangstelling over jullie, hun medemensen, praten.
Dat is een prestatie van jewelste!
je hebt de meerderheid doen beseffen dat Roma en Sinti en gadje
weliswaar verschillen, maar uiteindelijk toch allemaal mensen zijn en meer gemeen hebben dan hen scheidt.
de koorrepetitie: "dat ik dat allemaal heb bedacht", was verpletterend
innemend! Jij bent de laatste mens die naast zijn schoenen zal lopen
van verbeelding. Dat siert je overigens ook.
Maar geniet alsjeblieft van het resultaat! Put er energie uit voor nieuwe
mooie creaties.
tot 7 mei maar opeens hoorde ik jouw stem op de tv met een uitzending over
het requiem . waardoor ik afgelopen vrijdag in stilte heb zitten te genieten .
Prachtig en heel indrukwekkend wat je hebt neergezet. De emotionaliteit in je
ogen nadat het klaar was, kippenvel!!!!! Tot snel op het gipsy festival .
Een terechte ERKENNING voor de rest van de eeuwigheid vastgelegd!!!!
GENIET ervan.Wil het zeker eens live horen.
Hallo Roger,
Wij hebben vrijdagavond erg genoten van je premiere. En wij niet alleen....We hebben heel veel reacties van o.a
Steffi en Mike, de vrouw van Theo Hiddema, Bas Ramaekers en nog meer mensen gehoord.
(ze vonden het allemaal geweldig en wij ook!)
Mooie klarinetsolo"s en goede behandeling van het slagwerk en koor etc.(jammer dat de tenor iets nasaal zingt)
Indrukwekkend! Veel complimenten.
Nog veel succes toegewenst en tot ziens,ouwe jonge!
Walter en Monique Jongen
de massa kwam zo op hem af. Hij heeft het verdiend.
Zulk zwaar en emotioneel onderwerp onder de Sinti gemeenschap en welke op
deze manier ook bij burgers is overgekomen welk leed hen heeft getroffen.
generatie de kans krijgt hetgeen wat er is gebeurd door te kunnen geven opdat
we het nooit zullen vergeten.
die me kippenvel bezorgde.
wat ook geldt voor de b'ners in het publiek
u hebt uzelf op de kaart gezet meneer moréno!
Hoi Roger,
Gisteravond heb ik gekeken naar jouw Requiem voor Auschwitz. Ontroerend mooi!
Een magistraal werk! Ik kan moeilijk in woorden uitdrukken hoe zeer het me geraakt heeft.
Ook de documentaire die na het Requiem werd uitgezonden heb ik geboeid zitten bekijken.
groeten,
Jean-Pierre Overhof
Hallo Roger!
En ik was ook erg onder de indruk. En ontroerd dat ik jou daar zag zitten als de maker,
de kunstenaar!
zo mooi en aangrijpend was. Maar ook dat je erin bent geslaagd het allemaal door te zetten!
En daar zat en stond, met jouw indrukwekkende persoonlijkheid en boven alles ook datgene
waar jij met jouw persoon en werk voor staat, jouw thema. Waarbij het leed van de
Roma/Sinti "zigeuners" uitgroeide tot het leed van allen die geleden hebben en nog lijden.
Hoi Roger,
Ik had het concert al op de televisie gezien, niemand verdiend meer respect dan jij…Kan ook het verdriet voelen van de Holocaust alhoewel ik het niet zelf heb meegemaakt.
Ik weet als geen ander hoeveel werk er in zo’n muziekstuk zit.Je hebt je hiermee echt onsterfelijk gemaakt!
Die muziek van jou neemt je mee en laat je huiveren, net als de impasse van de slachtoffers van W.O.2.
Vraag me dan af hoe het mogelijk is dat mensen dit elkaar aan doen…hoop dit zelf nooit mee te maken…
Groetjes uit Heerlen,
Wout.
groet
Hallo Roger,
Fantastische recensie en terecht. Ben het er helemaal
mee eens.
Heb inmiddels de uitvoering van Amsterdam al bekeken en beluisterd. Prachtige opname.
Hier moet een cd van komen vind je niet?
Wij hebben het requiem inmiddels al een paar keer afgespeeld.
Roger, je staat nu in het rijtje tussen Verdi, Faure, Mozart.
Hartelijke groet,
Hans
zoals ze al heel lang niet had gehoord. Een stuk dat haar kippenvel bezorgde en tranen in de ogen.
Het greep haar echt. Ze vertelde hoe het heette en toen opende ik mijn mail en ik zag dat JIJ het
hebt gecomponeerd!!!!!!